De weg van het water


Het beekdal en de beek veranderen sterk door de jaren heen. Ook nu worden weer volop plannen gemaakt met verschillende gebiedspartners. Maar hoe zit het precies met het water, vroeger en nu? We vragen het aan Hans Pereboom (lid Dagelijks Bestuur) en Inez Hamel (regiocoördinator) van waterschap Drents Overijsselse Delta.

Veranderingen

Rond 1950 heeft de beek een ware metarmorfose ondergaan. "De beekdalen waren in die tijd te nat voor de landbouw en er was nog geen aandacht voor verdroging", vertelt Inez. De focus lag op het afvoeren van water. De beek is “genormaliseerd” (breder en dieper gemaakt). Om te voorkomen dat al het water uit de beek wegstroomt zijn grote stuwen gebouwd. Met de stuwen wordt het waterpeil geregeld. De tijd verstreek en de jaren 90 kwamen in zicht, waarin natuur- en waterkwaliteit steeds belangrijker werd."

Herstelplannen Vledder Aa

“De eerste herstelplannen voor het brongebied van de Vledder Aa zijn in 1998 gemaakt”, zegt Hans. "Een belangrijke stap om de waterkwaliteit in het natuurgebied te verbeteren was het stoppen van wateraanvoer uit de Drentsche Hoofdvaart en het afkoppelen van landbouwwater dat vanaf Smilde via de Tilgrup naar de Vledder Aa stroomde. Grote investeringen waren nodig. Er zijn twee gemalen gebouwd die het water uit het landbouwgebied naar de Witte Wijk pompen. Gemaal Bosweg is gebouwd voor de waterafvoer uit Oude Willem. Daardoor kon het waterpeil in de natuur omhoog. Voor de wateraanvoer naar het gebied rond Wapse kwamen er een inlaat en drie nieuwe gemalen om het water vanuit de Drentsche Hoofdvaart richting Wapse te krijgen, toen wateraanvoer via de Vledder Aa niet meer mogelijk was. Hierna startte het herstel van de beek."

Gemaal Stroink

Tussen Vollenhove en Blokzijl ligt het 100 jaar oude gemaal Stroink. Die pompt het overschot aan water richting het IJsselmeer. Hiervoor heeft het al heel wat kilometers afgelegd door de Vledder Aa, Wapserveense Aa en de Steenwijker Aa. Hans zegt: "We merken verschillende dingen op als we het water volgen. Zo kom je richting Stroink nog een aantal stuwen tegen. Deze stuwen moeten vispasseerbaar worden, zodat vissen veilig hun weg kunnen vervolgen. Een mooi voorbeeld is stuw de Wulpen net voor de snelweg. Daar kunnen de vissen via een bypass in een ecologische zone de stuw passeren. Onderweg naar de Weerribben en Wieden wordt de beek gevoed met calciumrijk kwelwater. Dit calciumrijk water is belangrijk voor de bijzondere natuur in de Weerribben en de Wieden."

Een toekomstbestendige Vledder Aa

Elk plantje en beestje heeft water nodig. Ook is biodiversiteit voor de mens belangrijk. In plaats van zo snel mogelijk afvoeren willen we het water nu zo lang mogelijk vasthouden in het gebied zonder dat dit overlast voor de omgeving geeft”, zegt Hans. "We zijn nu berekeningen aan het maken om hoe veel water dit gaat”, vult Inez aan.

De meeste tijd zit in het maken van plannen, afstemmen met bewoners en gebiedspartners. "Het is mooi om elkaar te vinden en doelen te combineren.  Als het werk eenmaal van start is, gaat het snel. We maken het gebied toekomstbestendig. Als het goed is hoeven we de komende dertig jaar niets meer te doen. Het liefst nog langer”, sluit Hans af.