Onbedoelde natuurontwikkeling in WO II

Door de strategische ligging, de relatieve hoogte en de grote openheid was de Havelterberg een ideale plaats voor de Duitse bezetter om de ‘Fliegerhorst Havelte' aan te leggen. Met de aanleg werd al in 1942 gestart. Een heuvelachtig gebied van 600 hectare, met bossen, heide en veentjes, werd volledig geëgaliseerd, gedraineerd en in een vliegveld veranderd. Het buurtschap Darp moest wijken voor het vliegveld en ook het hunebed stond in de weg en werd afgebroken.

Tweeduizend bomkraters

De Duitsers bouwden een start- en landingsbaan, een rolbaan en hangars, waar de vliegtuigen gecamoufleerd konden worden. Vooral die laatsten zijn nog goed zichtbaar als hoge aarden wallen in het landschap. Eind 1944 is het vliegveld klaar, maar heeft Duitsland de oorlog al bijna verloren. Hoewel er wel een aantal vliegtuigen op de Fliegerhorst zijn geland, wordt het vliegveld nooit echt in gebruik genomen. Aan het eind van de oorlog verwoesten de geallieerden het vliegveld. Van september 1944 tot maart 1945 wordt de Havelterberg meerdere malen gebombardeerd, wat voor zo’n tweeduizend bomkraters zorgt.

Onbedoelde natuurontwikkeling

De oorlog veranderde het landschap hier dramatisch, maar heeft ook gezorgd voor de ontwikkeling van bijzondere natuur. Op de oude startbaan groeiden na de oorlog al snel orchideeën. Het is momenteel één van de beste voorbeelden van heischraal grasland die we in Nederland kennen. De bomkraters vulden zich met regenwater en zijn nu belangrijke voortplantingsplaatsen voor amfibieën, waaronder de zeldzame kamsalamander. Ook de hangars, met hun hoogteverschillen, dragen bij aan een divers landschap. Achteraf gezien hebben de Duitsers, Amerikanen en Engelsen onopzettelijk aan grootschalige natuurontwikkeling gedaan.