Verslag gebiedswandeling Vledder Aa

Terugblik: waar staan we ook alweer?

Na de introductie door projectleider Alex Schuiling nam landschapsarchitect Jan Heersche, samen met de projectleider van de Vledder Aa, Deirdre Lagas, iedereen weer even mee door de eerste integrale schets. In de schets hebben verschillende functies een plek gekregen op basis van de opgehaalde ideeën en de eerdere schetssessie. We hebben het onder andere gehad over welk watersysteem het beste past bij het gebied en wat voor type natuur het beste hierbij past. Maar ook hoe dit mooi samengaat met erfgoed en recreatie in het natuurgebied. Dit werd gedaan aan de hand van de vogelvluchttekening die eind vorig jaar is gemaakt.

Foto: wandeling in de Vledder Aa, © Prolander.

Deze schets vormt het uitgangspunt voor de huidige werkzaamheden. We berekenen hoe het watersysteem optimaal functioneert. We houden rekening met droogte in de toekomst en piekbuien. Ook kijken we welke natuurdoelen op welke plek haalbaar zijn en hoe de andere bovengenoemde functies een passende plek krijgen. Het beekdal is onderdeel van een groter landschap. Overgangen van hoog naar laag, van zand naar veen en van heide naar beek maken het gebied gevarieerd en waardevol. Dit geldt voor zowel de natuur als de beleving.

Specialisten aan het woord

Verspreid in het veld stonden verschillende gebiedspartners die de verschillende functies van het beekdal in beeld brachten en de vragen beantwoorden.

Hydroloog Peter van Bergen

Peter ging in op het watersysteem en legde uit dat een meander met veel water niet meer past bij het plangebied. In de zomer is het namelijk zo droog dat er geen water staat in de beek. Al het water wat nu in droge periodes door de Vledder Aa stroomt komt uit het IJsselmeer. Een toekomstgericht beekdal moet geen extra beroep hoeven doen op water dat steeds schaarser wordt. Voor vissen zal de Vledder Aa, binnen het plangebied, waarschijnlijk geschikt leefgebied kunnen vormen, omdat er in de zomer weinig tot geen oppervlaktewater in het beekdal staat. Met behulp van twee afgeknipte plastic flessen bootste Peter het huidige beekdal en het toekomstige beekdal na. Bij de eerste fles zat een gaatje vlak bij de bodem. Het water stroomde er meteen uit, net zoals bij het huidige beekdal gebeurt door de diepe ligging van de Vledder Aa en de vele sloten die het water uit de bodem wegtrekken. Bij de tweede fles was het gaatje hoog aangebracht waardoor alleen het bovenste laagje water eruit kon stromen. Daarom is het belangrijk bij de inrichting de watergangen zoveel mogelijk te dempen zodat er geen water meer uit de bodem wordt getrokken en afgevoerd.

Foto: Peter geeft een demo met het water, © Prolander.

Ecoloog Rienko van der Schuur

Op de achtergrond trompetterde heel toepasselijk een aantal kraanvogels. Rienko toonde een aantal foto’s van hoe het beekdal er mogelijk uit kan komen te zien. Hij schetste een landschap met laagtes waar in de diepste punten nog water staat, terwijl op de hogere plekken heide en kruidenrijke vegetaties groeien. Een ondiepe slenk die de laagste plekken in het landschap met elkaar verbindt en waarbinnen het water van de Vledder Aa zijn weg zoekt. En waardevolle elzenbroekbosjes die zich her en der in het beekdal kunnen ontwikkelen. Zonder de openheid weg te nemen zijn ze een waardevolle voedselbron voor veel vogels, bijvoorbeeld de sijs. Op schrale grond kan er namelijk een waardevolle onderbegroeing ontstaan. Alles staat of valt met hoeveel stikstof en fosfaat er in de ondergrond beschikbaar is.

Staatsbosbeheer

Widmar van der Meer en Lysander van Oossanen gaven een toelichting op het beheer in het beekdal. Hierbij wordt het eeuwenlange beheer van de boeren nagebootst van de periode voor de moderne efficiënte landbouw. In het beheer wordt steeds meer rekening gehouden met alles wat leeft, broedt, groeit en bloeit in het beekdal. Zoals de veldleeuweriken, roodborsttapuiten, blauwborsten, orchideeën, ratelaar. Zo kan de roodborsttapuit nog tot augustus broeden, op de grond of vlak daarboven. Te vroeg maaien werkt nadelig voor bijzondere soorten als de eenjarige, parasitaire ratelaar.

Specialist Janin Hekman

Janin, specialist erfgoed, vertelde enthousiast over het aardkundig- en archeologisch onderzoek dat op dit moment wordt uitgevoerd in het beekdal. Het is belangrijk om hier onderzoek naar te doen, omdat er op bepaalde stukken de voedselrijke toplaag van de bodem wordt weggenomen om bijzondere vegetatie terug te brengen. Ook kunnen landschappelijke waarden, als zandkoppen veel waarde aan het landschap toevoegen wanneer deze behouden blijven en meer zichtbaar worden gemaakt. Niet alleen om het oude landschap te kunnen beleven maar ook omdat het zorgt voor meer variatie in het beekdal waarmee leefgebied ontstaat voor nog meer planten- en dierensoorten. Zo beïnvloedt de ondergrond wat we straks in het veld zien.

Foto: Janin vertelt haar verhaal over aardkundig- en archeologisch onderzoek, © Prolander.

Janin ging ook nog in op de houtwallen, singels en oude greppels, kenmerkende cultuurhistorische landschapselementen. Hoe kunnen we de structuren zo veel mogelijk versterken zodat het past bij het landschap? Welke keuze maken we straks als een oude greppel voor verdroging zorgt?

Blijft op de hoogte

Onder een prachtige Hollandse wolkenlucht en in een schitterend stukje Drenthe sloten we de informerende wandeltocht af. We houden u door middel van de nieuwsbrief op de hoogte van de laatste ontwikkelingen.